Wie ik ben
Ik ben een wild zwijn. Met mijn familie vorm ik een rotte: zeugen, keilers, jongen. Ik graaf, wroet, snuffel en speur. Ik leef ’s nachts en ontwijk de mens waar ik kan. Maar ik ben er – in het struikgewas, tussen wortels, in het kreupelhout van de Veluwe.
Mijn leven is collectief, ritmisch, verbonden met bodem en bos.
Mijn rol in het ecosysteem
Ik ben een ingenieur van de bodem. Mijn wroeten belucht, mijn mest verrijkt. Ik help zaden kiemen, versnel afbraak van blad, stimuleer biodiversiteit. In mijn sporen bloeien pioniersplanten, broeden vogels, leven kevers. Mijn aanwezigheid houdt het bos in beweging – zolang ik ruimte krijg om te bewegen.
Mijn waarde voor mens en klimaat
Soms word ik ‘probleem’ genoemd. Omdat ik wegen kruis of tuinen bezoek. Maar ik ben geen indringer, ik was er al. Waar ik vrij leef, hoor ik bij de beleving van het wild. Ik ben voedsel voor roofdieren, onderwerp van cultuurhistorie, symbool van robuuste natuur. Zolang ik respect krijg, blijf ik op afstand. Verstoring maakt me juist zichtbaar.
Wat mij bedreigt
Mijn nachten worden lichter, mijn rustplaatsen luider. Helikopters, drones, voertuigcolonnes – ze maken mij schichtig, jagen mijn rotte uiteen. Ik raak mijn jongen kwijt als ik moet vluchten, ik kom dichter bij mensen als ik nergens meer rust vind. De militaire plannen op de Veluwe raken mij frontaal: in mijn kerngebied, in mijn gewoontes, in mijn veiligheid.
Wat vergeten is
Ik sta niet op lijsten van zeldzaamheid. Maar mijn functie in het ecosysteem is groot. En mijn gedrag verandert snel door verstoring. Ik word vermeden in beleid, terwijl ik juist beheer nodig heb dat ecologisch denkt. Zonder voldoende rustgebieden, zonder migratiemogelijkheden, word ik óf te talrijk óf verdreven – in beide gevallen verlies.
Wat ik vraag
Laat zones bestaan waar ik ongestoord kan wroeten. Beperk oefeningen ’s nachts en rond de zoogtijd. Houd rekening met mijn gevoelige sociale structuur in effectbeoordelingen. Behandel mij niet als risico, maar als deel van het systeem dat jullie proberen te beschermen.
Mijn stem
Ik spreek niet, ik scharrel. Maar wie mij observeert ziet hoe nauw mijn bestaan verbonden is met bodem, bos en rust. Ik vraag geen podium – ik vraag bewegingsruimte. Zodat mijn jongen kunnen opgroeien in stilte, zoals het hoort in het hart van een levend bos.
Juridisch kader
Ik ben wild, maar niet rechteloos. Als inheemse soort val ik onder het beschermingsregime van de Omgevingswet. Mijn afschot en beheer zijn aan strikte voorwaarden gebonden. Binnen mijn leefgebied op de Veluwe mag mijn bestaan niet zomaar worden ingeperkt of verstoord, zeker niet zonder ecologische onderbouwing. De provincie draagt daarbij een zorgplicht voor soorten én voor het behoud van ecosysteemfuncties, zoals bodemverstoring en natuurlijke voedselkringlopen – functies waaraan ik actief bijdraag.
Mijn leefgebied valt deels binnen Natura 2000-gebieden. Hoewel ik als soort niet afzonderlijk wordt beschermd onder de Habitatrichtlijn, is mijn rol in het ecosysteem verweven met de instandhoudingsdoelen van meerdere habitattypen. Elke verslechtering door militaire verstoring, geluid of infrastructuur valt onder artikel 6 van de Habitatrichtlijn en vereist vooraf een toetsing. Ontbreekt die, dan is sprake van strijd met Europees recht.
Ook internationale afspraken, zoals het Kunming-Montreal Biodiversiteitsakkoord, onderstrepen het belang van functionele biodiversiteit. Niet alleen zeldzame, maar ook dragende soorten verdienen bescherming. Mijn aanwezigheid is zo’n dragende factor. Ik ben meer dan een dier: ik ben een proces.
Bronnen
- Sioen, G. et al. (2014). Wild zwijn en ecologie: Rol van het wild zwijn in het
bosecosysteem. INBO. - PlanMER Ontwerp-NPRD (2025), deel B.
- PAS gebiedsanalyse Veluwe (2017).
- Alterra/WUR (2015). Ecologische effecten van verstoring op grofwildpopulaties.
- Ministerie van LNV (Wet natuurbescherming – faunabeheerplan Veluwe).
