WIE IK BEN
Ik ben een egel. Een nachtdier, een zoeker, een verstilde reiziger met stekels. Ik leef in heggen, ruige bermen, onder struiken en bladeren. Ik ben geen specialist, maar wel gevoelig. Ik ben er nog – net. Maar steeds minder zeker.
MIJN ROL IN HET ECOSYSTEEM
Ik eet insecten, slakken, larven en kevers. Ik help plagen in toom te houden, in tuinen en natuur. Ik ben voedsel voor grotere roofdieren, en mijn aanwezigheid laat zien dat een landschap nog verbinding heeft – dat het leeft tussen dag en nacht, mens en dier.
MIJN WAARDE VOOR MENS EN KLIMAAT
Veel mensen houden van mij. Ze helpen me in hun tuinen, zetten bakjes water klaar, laten bladeren liggen. Ik herinner jullie aan het stille leven om je heen. Aan het belang van schuilplaatsen, rust en verbinding. Mijn bestaan is een brug tussen natuur en cultuur.
WAT MIJ BEDREIGT
Ik ben wettelijk beschermd. Maar ik kom niet voor in Passende Beoordelingen van programma’s zoals het NPRD. Mijn verspreiding is wijd, maar populaties zijn kwetsbaar. De randen van Defensieterreinen – waar ik vaak leef – zijn juist zones waar zelden gekeken wordt.
WAT VERGETEN IS
Ik val buiten het blikveld van beleid. Omdat ik algemeen ben, word ik zelden specifiek onderzocht. Maar mijn achteruitgang is stil en wijdverspreid. Mijn leefgebied – vooral in randen, ruigten en overgangen – valt buiten de kaarten. Er wordt nauwelijks gekeken naar de ecologische gevolgen van bodemtrillingen, nachtelijk lawaai of kap van struweel.
En dús verdwijnen mijn plekken, stukje bij beetje, zonder dat iemand het merkt.
WAT IK VRAAG
- Dat mijn leefgebied in de randen van oefenterreinen actief wordt geïnventariseerd en beschermd;
- Dat struweel, ruigte en dekking behouden blijven;
- Dat licht en nachtelijke verstoring tot een minimum beperkt worden;
- Dat ecologische verbindingen open blijven.
MIJN STEM
Ik heb geen stem die jullie horen. Maar ik ben aanwezig. Ik ben een fluistering tussen haag en weg, de trilling onder herfstbladeren. Als ik verdwijn, is het landschap stiller. Armer. Geslotener. Ik vraag dat je mij laat blijven. Niet omdat ik belangrijk ben – maar omdat ik er nog ben.
JURIDISCH KADER
Ik ben een inheemse, beschermde soort onder de Wet natuurbescherming. Mijn leefgebied, inclusief schuilplaatsen, vraagt actieve bescherming (art. 3.5). De Rode Lijst Zoogdieren (2020) noemt mij ‘kwetsbaar’. Volgens artikel 191 van het VWEU geldt het voorzorgsbeginsel en moet beleid gericht zijn op preventie. Mijn afwezigheid in de Passende Beoordeling maakt het plan juridisch zwak.
BRONNEN
- Soortenregister Nederland – Erinaceus europaeus
- Rode Lijst Zoogdieren Nederland (2020) – status: kwetsbaar
- Wet natuurbescherming – beschermde inheemse soort
- Zoogdiervereniging Nederland – Egels in Nederland (2023)
- Gebiedsanalyse Veluwe (PAS, 2017)
- Beheerplan Natura 2000 – Veluwe (BIJ12, 2017)
- PlanMER en Passende Beoordeling Ontwerp-NPRD (2025)
- EU-Verdrag artikel 191 – voorzorgsbeginsel
- EU-Handvest artikel 37 – milieubescherming in beleid
