Wie ik ben
Ik ben een ruige dwergvleermuis – Pipistrellus nathusii.
Ik ben een nachtreiziger. In het donker steek ik landen over, volg ik rivieroevers, bosranden, stilte. Mijn vleugels wegen minder dan een veertje, mijn stem is onhoorbaar voor mensen. Toch leef ik naast jullie, tussen bomen, boven vennen, onder daken. Soms maar één nacht – onderweg naar ergens anders.
Ik ben strikt beschermd onder bijlage IV van de Habitatrichtlijn. Mijn verblijf, mijn rust, mijn routes – alles is beschermd. Niet omdat ik zeldzaam ben, maar omdat ik anders onzichtbaar zou verdwijnen.
Mijn rol in het ecosysteem
Ik ben een reiziger van de schemering. Als trekvleermuis verbind ik Noord en Zuid, voorjaar en najaar, bos en rivier. Onderweg jaag ik op muggen, motten en dansmuggen, en help zo om insectenpopulaties in evenwicht te houden. Mijn aanwezigheid wijst op rust, duisternis en schone lucht – voorwaarden die ook voor andere soorten cruciaal zijn. Ik rust in boomholtes en jacht boven open water en bosranden. Daarmee ben ik een schakel tussen ecosystemen. Waar ik vlieg, leeft de nacht; waar ik verdwijn, blijft het stil en uit balans.
Mijn waarde voor mens en klimaat
Ik eet muggen. Duizenden per nacht. Ik houd insectenpopulaties in evenwicht, ook die ziektes verspreiden of overlast geven. Mijn aanwezigheid betekent dat het donker nog donker is. Dat de nacht nog leeft. Ik verbind bossen met water, landbouwgrond met natuur. Ik ben een stille bondgenoot van de menselijke gezondheid.
Wat mij bedreigt
De plannen op en rond de Veluwe raken mij direct:
- Lichtinstallaties langs landingszones verstoren mijn oriëntatie;
- Drones en helikopters kruisen mijn vliegroute in de nachtelijke uren;
- Trillingen en windverplaatsing verstoren mijn jachtgedrag;
- Mijn rustplaatsen worden niet in kaart gebracht of beschermd.
Mijn kracht is vlucht – mijn zwakte ook. Eén straal licht, één harde trilling en ik verdwijn uit de lucht. Zonder geluid. Zonder ophef. Maar onomkeerbaar.
Wat vergeten is
Tussen boomkronen en stilte jaag ik ’s nachts langs bosranden en boven vennen. Waar lichten oplichten en motoren razen, verdwijnt mijn kompas. Wat voor mensen lucht is, is voor mij een kruispunt van leven. Als het donker wordt verstoord, verdwijnt mijn landschap uit de nacht.
In de Passende Beoordeling word ik niet genoemd. Geen rustplaats, geen migratieroute, geen monitoring. Toch is bekend dat ik over de Veluwe trek. Dat ik verblijf in boomholten, gebouwen, spleten. De Zeefmethodiek van Defensie kijkt naar dorpen, niet naar luchtwegen van vleermuizen. Alsof alleen zichtbare bewoners meetellen.
Mijn stem
Ik ben een ruige dwergvleermuis. Ik vlieg stil. Maar wat ik nodig heb, is ruimte. Donkerte. En rust. Zodat de nacht niet alleen een leegte is – maar een levende wereld waarin ook ik besta.
Wat ik vraag
Ik vraag:
- Dat nachtvluchten boven Natura 2000-gebied tijdens mijn migratieperiode (augustus–oktober) worden uitgesloten;
- Dat corridors tussen rustplaatsen en jachtgebieden in kaart worden gebracht en gevrijwaard van verstoring;
- Dat de ecologische effectbeoordeling wordt aangevuld met vleermuisroutes en lichtimpact;
- 18 juni 2025
Juridisch kader
Sinds het Holohan-arrest (HvJ EU, C-461/17) en recente HRA-richtsnoeren (april 2025) mag geen relevante soort óf functionele habitat-element buiten de Passende Beoordeling worden gehouden. Zeker niet als het plan langdurige verstoring voorziet, zoals behoefte 44 in het Ontwerp-NPRD. De recente uitspraak van Rechtbank Den Haag (Greenpeace v. State, 22 jan. 2025) onderstreept dat zelfs stikstof-gerelateerde of fysieke verslechtering van Habitats juridisch verboden is – een precedent dat ook bodem-, geluids- en lichtschade door militaire activiteiten onder het NPRD onacceptabel maakt.
Bronnen
- BIJ12 – Kennisdocument Ruige dwergvleermuis (2020)
- Zoogdiervereniging – Migratieroutes en verstoringsgevoeligheid vleermuizen
- Habitatrichtlijn 92/43/EEG – Bijlage IV: bescherming verblijfplaatsen en vliegverbindingen
- Wet natuurbescherming – bescherming van nietzichtbare soorten.
- Rijksuniversiteit Groningen – Licht op Natuur, effecten van lichtvervuiling op vleermuizen
- Passende Beoordeling OntwerpNPRD – afwezigheid vleermuizenmonitoring.
- Zeefmethodiek Defensie – geen afweging voor migrerende soorten of nachtleven
- Gebiedsanalyse PAS Veluwe (2017) – belang van duisternis en rustzones voor migrerende en foeragerende vleermuizen.
